Şizofrenide 2 ana belirti kümesi vardır: düşünce bozukluğu, sesler işitme, hayal görme, davranış bozuklukları gibi psikotik belirtiler (pozitif belirtiler) ve düşünce fakirleşmesi, sosyal içe çekilme, hayattan zevk alamama ve işlev görememe gibi negatif belirtiler.
Şizofrenide negatif belirtiler ile bilişsel işlev bozulması arasında ilişki vardır. Bilişsel işlevler dikkat, bellek, yargılama, yönetme gibi beynin üst düzey işlevlerini anlatan bir kavramdır. Normal bir kişinin içinde yaşadığı dünyayı anlaması, sosyal yaşama uygun davranması, diğer insanların yaşadıklarını ve düşüncelerini algılaması, toplumsal ve mesleksel yaşamın gerekliliklerini yerine getirebilmesi için bu bilişsel işlevlerin etkin olması gerekir. Örneğin dikkat ve bellek işlevleri bozuk olan bir kişi çalışma yaşamının gerekliliklerini yerine getiremez. Yönetme ve yürütme işlevleri, belleği, duyguları ve düşünceleri tanıma yeteneği bozuk olan bir kişinin sosyal ilişkilerinin iyi olması ve toplumsal rolünü yerine getirebilmesi beklenemez. Gerçekten de şizofreni hastaları, bilişsel işlevler bozuk olduğu için çalışamaz, sosyal ilişkilerde sorun yaşarlar ve toplumsal rollerini etkin olarak gerçekleştiremezler.
Negatif belirtiler ne yazık ki şizofreni hastasının yakınları tarafından yanlış yorumlanır. Hastayı "tembel" olmakla suçlarlar, başkalarıyla hastayı kıyaslarlar. Hastanın yakınlarının hastayı "tembel" ve benzeri şekilde eleştirmesi hastanın iyileşmesini genellikle çok olumsuz etkiler. Bu tür anne-babaların eleştirdiği hastalar iyileşememektedir.
Şizofreni tedavisinde kullandığımız mevcut antipsikotik ilaçların psikotik belirtileri iyileştirirken, negatif belirtileri iyileştirme etkisi sınırlıdır. Öte yandan ise negatif belirtiler hastaların gelecekte iyileşmelerini ve çalışmalarını öngören en temel belirtilerdir. Yani eğer kullanılan ilaç tedavisi hastadaki negatif belirtileri iyileştirirse ya da hastadaki negatif belirtilerin şiddeti hafif ise hasta iyileşebilmektedir. Bu nedenle özellikle negatif belirtileri iyileştirebilen yeni ilaçlara gereksinim vardır.
